Thách thức và tác hại khi ứng dụng AI trong doanh nghiệp: Hiểu rõ để sẵn sàng thích ứng

November 15, 2024

Trong khi ứng dụng AI trong quản trị doanh nghiệp mang lại nhiều lợi ích to lớn, các doanh nghiệp cũng cần hiểu rõ những thách thức và tác hại tiềm ẩn khi áp dụng công nghệ này. Việc triển khai AI không chỉ đòi hỏi nguồn lực tài chính và nhân lực mà còn đối mặt với các vấn đề bảo mật và nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường làm việc. Bài viết này sẽ giúp doanh nghiệp nắm rõ những rủi ro để có chiến lược phù hợp, tối ưu hóa ứng dụng AI trong hoạt động kinh doanh một cách an toàn và hiệu quả.

‍

Cùng chủ đề:

1. Nguy cơ mất việc và thay đổi môi trường lao động

Một trong những tác hại rõ rệt nhất của AI đối với lực lượng lao động là nguy cơ mất việc làm và thay đổi lớn trong môi trường làm việc. Theo một báo cáo của McKinsey Global Institute, đến năm 2030, khoảng 800 triệu việc làm trên toàn cầu có thể bị ảnh hưởng bởi tự động hóa và AI. Những công việc lặp đi lặp lại và không đòi hỏi kỹ năng cao như nhập liệu, kiểm tra sản phẩm, vận hành máy móc, và chăm sóc khách hàng cơ bản có nguy cơ cao bị AI thay thế. Ví dụ, các ngành sản xuất và dịch vụ khách hàng đều đã chứng kiến sự cắt giảm nhân sự khi AI và robot tham gia vào quy trình làm việc.

Điều này có thể gây tác động tiêu cực không chỉ cho cá nhân người lao động mà còn cho môi trường làm việc chung của doanh nghiệp. Cảm giác không ổn định và lo ngại về tương lai việc làm có thể dẫn đến sự suy giảm trong động lực làm việc và lòng trung thành của nhân viên. Để tránh các hệ lụy xã hội và kinh tế từ tình trạng thất nghiệp, doanh nghiệp cần xây dựng các chương trình đào tạo lại và chuyển đổi nghề nghiệp cho nhân viên, giúp họ nâng cao kỹ năng và thích ứng với vai trò mới, từ đó duy trì sự ổn định trong tổ chức và đảm bảo nhân lực chất lượng cao hơn.

2. Sự lệ thuộc vào công nghệ và giảm tính sáng tạo

AI có thể mang lại sự thuận tiện lớn trong việc ra quyết định và tự động hóa quy trình, nhưng sự phụ thuộc quá mức vào AI cũng có thể làm giảm tính sáng tạo và khả năng tự chủ của doanh nghiệp. Trong môi trường làm việc hiện đại, con người cần tư duy sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề, nhưng khi ứng dụng AI trong công việc văn phòng can thiệp sâu vào quy trình, nhân viên có thể trở nên ít linh hoạt và phụ thuộc vào các thuật toán do AI cung cấp. Điều này không chỉ làm suy yếu văn hóa đổi mới mà còn khiến doanh nghiệp trở nên dễ bị ảnh hưởng trước các sự cố bất ngờ hoặc các thay đổi không lường trước trong thị trường.

Chẳng hạn, nhiều công ty bán lẻ áp dụng AI để phân tích dữ liệu và dự báo xu hướng, nhưng nếu chỉ dựa vào các dự báo của AI, doanh nghiệp có thể bỏ lỡ cơ hội từ những ý tưởng đột phá mà chỉ con người có thể nghĩ ra. Để hạn chế sự lệ thuộc vào công nghệ, doanh nghiệp nên khuyến khích nhân viên duy trì sự cân bằng giữa sử dụng công nghệ và phát triển kỹ năng sáng tạo cá nhân, đặc biệt là trong những lĩnh vực đòi hỏi tư duy linh hoạt và khả năng thích ứng cao.

‍

3. Rủi ro khi AI hoạt động sai lệch

AI không phải lúc nào cũng hoạt động hoàn hảo, và những sai lệch có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt trong các lĩnh vực đòi hỏi độ chính xác cao như y tế, tài chính và sản xuất. Ví dụ, một thuật toán AI được sử dụng trong ngành y tế để chẩn đoán bệnh nếu xảy ra sai sót có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng bệnh nhân. Một nghiên cứu của MIT cho thấy các hệ thống AI có tỷ lệ sai sót trong chẩn đoán khoảng 7-8% trong một số trường hợp, dẫn đến các quyết định điều trị sai lầm và gây nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng.

Tương tự, ứng dụng AI trong lĩnh vực tài chính, một quyết định đầu tư dựa trên phân tích sai lệch của AI có thể gây ra tổn thất hàng triệu đô la cho doanh nghiệp. Hơn nữa, các thuật toán AI khi gặp phải dữ liệu thiếu chính xác hoặc không cập nhật có thể đưa ra kết quả sai lệch, dẫn đến mất kiểm soát và gây ảnh hưởng xấu đến danh tiếng và tài chính của công ty. Để giảm thiểu rủi ro, doanh nghiệp cần đầu tư vào các quy trình kiểm soát chặt chẽ, xây dựng các phương án dự phòng, và duy trì đội ngũ chuyên môn giám sát hoạt động của hệ thống AI để kịp thời phát hiện và xử lý khi có sự cố xảy ra.

‍

Tìm hiểu thêm về:

Các ứng dụng của AI trong ngân hàng nổi bật
Ứng dụng AI trong kế toán đem lại lợi ích, rủi ro gì cho doanh nghiệp

4. Thách thức khi triển khai ứng dụng AI

4.1 Chi phí đầu tư ban đầu và ROI từ AI

Triển khai AI đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư một khoản chi phí lớn từ việc xây dựng hạ tầng công nghệ, phần mềm đến việc thuê các chuyên gia AI. Theo ước tính của PwC, chi phí đầu tư vào AI có thể chiếm đến 15% tổng ngân sách công nghệ của doanh nghiệp trong năm đầu tiên. Điều này đặt ra câu hỏi về ROI (lợi tức đầu tư) khi doanh nghiệp cần thời gian dài để thấy được giá trị của AI. Để đảm bảo hiệu quả đầu tư, doanh nghiệp cần có kế hoạch rõ ràng về lộ trình triển khai và các tiêu chí đo lường cụ thể.

4.2 Bảo mật và quyền riêng tư dữ liệu

Bảo mật dữ liệu là một trong những thách thức lớn nhất đối với doanh nghiệp khi ứng dụng AI. Theo khảo sát của Gartner, 65% các lãnh đạo công nghệ cho rằng bảo mật dữ liệu là rào cản chính trong quá trình triển khai AI. AI cần dữ liệu để phân tích và đưa ra dự đoán, tuy nhiên điều này cũng làm tăng nguy cơ rò rỉ và mất mát dữ liệu quan trọng. Việc thu thập và xử lý dữ liệu phải tuân thủ các tiêu chuẩn bảo mật quốc tế và quyền riêng tư của người dùng để tránh các rủi ro pháp lý.

4.3 Thiếu nguồn nhân lực chuyên môn cao

AI là một lĩnh vực phức tạp và đòi hỏi sự chuyên môn cao, nhưng nhân lực có trình độ trong lĩnh vực này lại khan hiếm. Theo báo cáo của LinkedIn, hiện nay có khoảng 1 triệu vị trí liên quan đến AI chưa được lấp đầy trên toàn cầu. Điều này làm tăng áp lực cho doanh nghiệp trong việc tuyển dụng và duy trì đội ngũ kỹ sư AI. Để giải quyết vấn đề này, doanh nghiệp có thể hợp tác với các trường đại học và viện nghiên cứu, đồng thời đầu tư vào chương trình đào tạo nội bộ để nâng cao kỹ năng cho nhân viên hiện có.

>>> Xem thêm ứng dụng AI: Ứng dụng công nghệ trong quản lý nhân sự

Ứng dụng AI trong doanh nghiệp không chỉ mang lại cơ hội mà còn đặt ra nhiều thách thức và rủi ro. Doanh nghiệp cần có cái nhìn toàn diện về cả lợi ích và tác hại để triển khai AI một cách bền vững và hiệu quả. Việc chuẩn bị kỹ lưỡng từ chi phí đầu tư, bảo mật dữ liệu đến xây dựng đội ngũ chuyên môn sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa lợi ích từ AI và tránh các rủi ro không mong muốn. Khi được ứng dụng đúng cách, AI sẽ trở thành công cụ mạnh mẽ hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi số và phát triển bền vững.

‍

Liên quan:

‍

Lạc Việt