ESG và bài toán carbon: Doanh nghiệp Việt cần hiểu đúng để không đi sai hướng

December 31, 2025

ESG đang dần trở thành một “ngôn ngữ chung” trong đánh giá năng lực phát triển bền vững của doanh nghiệp. Không chỉ dừng lại ở báo cáo trách nhiệm xã hội, ESG ngày nay ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tiếp cận vốn, chuỗi cung ứng và thị trường quốc tế. Trong ba trụ cột của ESG, yếu tố môi trường (Environment) – đặc biệt là vấn đề phát thải carbon – đang nhận được sự quan tâm ngày càng lớn.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp Việt vẫn tiếp cận ESG và carbon theo cách rời rạc, thiếu nền tảng dữ liệu và dễ đi sai hướng. Việc hiểu đúng vai trò của carbon và tín chỉ carbon trong ESG là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp triển khai hiệu quả và bền vững.

1. ESG không còn là lựa chọn mà là tiêu chuẩn đánh giá doanh nghiệp

1.1. ESG đang thay đổi cách doanh nghiệp được đánh giá

Trước đây, hiệu quả doanh nghiệp chủ yếu được đo bằng doanh thu và lợi nhuận. Ngày nay, nhà đầu tư, đối tác và khách hàng ngày càng quan tâm đến cách doanh nghiệp tạo ra lợi nhuận đó. ESG trở thành bộ tiêu chí phản ánh năng lực quản trị dài hạn, khả năng kiểm soát rủi ro và cam kết phát triển bền vững.

Đối với nhiều thị trường xuất khẩu, ESG không còn là lợi thế cộng thêm mà là điều kiện bắt buộc để duy trì hợp tác.

1.2. Doanh nghiệp Việt đang gặp khó khăn gì với ESG?

Không ít doanh nghiệp triển khai ESG theo hướng hình thức, tập trung vào báo cáo mà thiếu chiến lược thực chất. Dữ liệu môi trường, đặc biệt là dữ liệu phát thải, thường không đầy đủ, không nhất quán và khó kiểm chứng. Điều này khiến ESG trở thành gánh nặng thay vì công cụ hỗ trợ quản trị.

1.3. Carbon – điểm giao thoa giữa môi trường và quản trị

Trong bức tranh ESG, carbon là yếu tố vừa mang tính môi trường, vừa có tác động trực tiếp đến chi phí và chiến lược kinh doanh. Việc quản trị carbon hiệu quả giúp doanh nghiệp kiểm soát rủi ro, đồng thời nâng cao uy tín trong đánh giá ESG tổng thể.

2. Carbon nằm ở đâu trong trụ cột “E – Environment”?

2.1. Phát thải carbon là trọng tâm của trụ cột môi trường

Trong trụ cột E, phát thải khí nhà kính được xem là chỉ số quan trọng nhất, phản ánh mức độ tác động của doanh nghiệp đến môi trường. Các tiêu chuẩn ESG quốc tế đều yêu cầu doanh nghiệp đo lường, báo cáo và từng bước giảm phát thải carbon.

2.2. Vai trò của tín chỉ carbon trong ESG

Khi việc giảm phát thải nội bộ chưa thể thực hiện triệt để trong ngắn hạn, các công cụ thị trường đóng vai trò hỗ trợ. Tại Việt Nam, tín chỉ carbon ở việt nam đang dần trở thành một phần trong lộ trình thực hiện cam kết môi trường của doanh nghiệp, đặc biệt khi thị trường carbon trong nước được định hướng hình thành và vận hành.

2.3. Carbon không chỉ là vấn đề môi trường mà còn là bài toán quản trị

Việc quản lý carbon hiệu quả giúp doanh nghiệp chủ động trong lập kế hoạch sản xuất, đầu tư và tài chính. Ngược lại, thiếu kiểm soát phát thải có thể dẫn đến chi phí tăng cao và ảnh hưởng tiêu cực đến xếp hạng ESG.

3. Doanh nghiệp nên tiếp cận công cụ carbon như thế nào cho đúng?

3.1. Giảm phát thải trước, bù trừ sau

Một sai lầm phổ biến khi triển khai ESG là quá phụ thuộc vào bù trừ carbon mà bỏ qua các giải pháp giảm phát thải nội bộ. Cách tiếp cận đúng là ưu tiên tối ưu quy trình, công nghệ và năng lượng, sau đó mới sử dụng công cụ bù trừ cho phần phát thải chưa thể cắt giảm.

3.2. Tiếp cận tín chỉ carbon một cách có chiến lược

Để triển khai bù trừ hiệu quả, doanh nghiệp cần hiểu rõ cách để có tín chỉ carbon, bao gồm các nguồn trong nước và quốc tế, tiêu chuẩn áp dụng và tính minh bạch của dự án. Việc này giúp doanh nghiệp tránh rủi ro về uy tín và kiểm soát tốt chi phí ESG.

3.3. Minh bạch dữ liệu carbon trong báo cáo ESG

Dữ liệu là nền tảng của mọi báo cáo ESG đáng tin cậy. Doanh nghiệp cần chuẩn hóa phương pháp đo lường và nắm rõ cách tính toán tín chỉ carbon để đảm bảo tính nhất quán, khả năng kiểm chứng và so sánh qua các kỳ báo cáo. Khi dữ liệu carbon minh bạch, ESG sẽ thực sự trở thành công cụ hỗ trợ ra quyết định thay vì chỉ là nghĩa vụ báo cáo.

4. ESG, carbon và năng lực quản trị trong kỷ nguyên mới

ESG và bài toán carbon đang đặt ra yêu cầu mới đối với năng lực quản trị của doanh nghiệp Việt. Việc hiểu đúng vai trò của carbon, tiếp cận tín chỉ carbon một cách chiến lược và xây dựng nền tảng dữ liệu minh bạch là điều kiện cần để doanh nghiệp không đi sai hướng trong quá trình triển khai ESG.

Trong bối cảnh thị trường carbon tại Việt Nam đang từng bước hình thành, những doanh nghiệp chủ động chuẩn bị từ sớm sẽ không chỉ đáp ứng yêu cầu tuân thủ, mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững trong dài hạn.

Bài viết cùng chủ đề:

‍

Lạc Việt